Cholesterol

Een van de grootste drempels voor mensen om met het carnivoor dieet te beginnen is de angst voor een verhoogd cholesterol. Dit komt omdat het dieet erg hoog is aan verzadigde vetten, die in verband worden gebracht met een verhoging van het cholesterol. Als we het over cholesterol hebben, dan hebben we het vaak over het HDL-cholesterol, het LDL-cholesterol en triglyceriden. Ik ga hieronder op elk van deze in en leg uit hoe deze beïnvloed worden door het carnivoor dieet.

Verhoogd LDL-cholesterol

LDL-cholesterol, vaak aangeduid als "slecht" cholesterol. Dit laatste is eigenlijk een verkeerde term, die niet helemaal recht doet aan de complexiteit van cholesterol en zijn doel in het lichaam. LDL-cholesterol heb je namelijk nodig; het speelt een essentiële rol in het transport van cholesterol naar cellen, waar het nodig is voor de opbouw van celmembranen, de productie van hormonen en andere vitale functies. Het probleem ontstaat wanneer er een overmaat van bepaalde subtypes LDL in het bloed aanwezig is, welke vatbaar is voor oxidatie. Je krijgt dan geoxideerd LDL.

Geoxideerd LDL

LDL-cholesterol is onder te verdelen in subtypes. Je hebt de grotere ‘luchtige’ LDL-deeltjes en de kleinere LDL-deeltjes, welke gemakkelijk oxideren. Het is dit geoxideerde LDL, wat problemen geeft in het lichaam. Oxidatie verandert de structuur van de LDL-deeltjes, waardoor ze ontstekingsreacties kunnen veroorzaken en gemakkelijker door macrofagen worden opgenomen, wat leidt tot de vorming van schuimcellen en plaque in de bloedvaten.

Mensen die het carnivoor dieet volgen, hebben doorgaans een hogere LDL waarde in hun bloed, maar daarvan is juist een laag percentage geoxideerd LDL. Daardoor hebben zij (ondanks dat hun LDL waarde hoger is) juist een verminderd risico op de vorming van schuimcellen en plaque en dus ook op hart- en vaatziekten. Hoe zit dat? Hieronder beschrijf ik vier processen die hieraan bij kunnen dragen:

Minder koolhydraten betekent doorgaans lagere insulinespiegels. Insuline kan een rol spelen in de productie van kleine, dichte LDL-deeltjes, die vatbaarder zijn voor oxidatie. Door de insulinespiegels laag te houden, kunnen er minder van deze deeltjes worden geproduceerd.
Veel mensen ervaren een afname van ontstekingsmarkers op een carnivoor dieet. Minder ontsteking kan leiden tot minder oxidatieve stress, wat kan resulteren in minder oxidatie van LDL-deeltjes.
Hoewel het carnivoor dieet rijk is aan verzadigde vetten en cholesterol, kan het lichaam zich aanpassen door de productie van grotere, minder dichte LDL-deeltjes te verhogen. Deze grotere deeltjes zijn minder vatbaar voor oxidatie dan kleinere, dichtere LDL-deeltjes.
Voor sommige mensen kan het carnivoor dieet leiden tot gewichtsverlies en verbeteringen in metabole markers, zoals lagere triglyceriden en hogere HDL-niveaus. Deze veranderingen kunnen bijdragen aan een betere algehele cardiovasculaire gezondheid en minder oxidatie van LDL.

Verhoogd HDL-cholesterol

Het eten van verzadigde vetten zorgt naast een verhoging van het LDL, ook ervoor dat het HDL-cholesterol (het "goede" cholesterol) verhoogt wordt in het bloed, wat een beschermend effect kan hebben tegen hart- en vaatziekten. Dit is hoe het HDL-cholesterol je beschermd:

Reverse cholesterol transport: Een van de belangrijkste functies van HDL is het transporteren van cholesterol van de weefsels en de wanden van de bloedvaten terug naar de lever. Dit proces staat bekend als reverse cholesterol transport. Door overtollig cholesterol uit de slagaders te verwijderen, helpt HDL de vorming van plaques te verminderen, wat het risico op hart- en vaatziekten verlaagt.
Antioxidatieve eigenschappen: HDL heeft antioxidatieve eigenschappen die helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen. Dit kan de oxidatie van LDL-cholesterol verminderen en dus zo ook het risico op hart- en vaatziekten.
Ontstekingsremmende effecten: HDL heeft ontstekingsremmende eigenschappen die kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen in de vaatwanden. Chronische ontsteking speelt een sleutelrol in de ontwikkeling en progressie van atherosclerose.
Verbetering van endotheliale functie: HDL kan de functie van het endotheel, de binnenste bekleding van bloedvaten, verbeteren. Een goed functionerend endotheel is essentieel voor de regulatie van bloeddruk en bloedstolling, en het voorkomt ongewenste bloedvatvernauwing.
Antitrombotische effecten: HDL kan ook bijdragen aan het verminderen van bloedstolling en het risico op trombose (bloedstolsels), wat het risico op hartaanvallen en beroertes kan verlagen.

Hoewel een hoog HDL-gehalte over het algemeen dus als gunstig wordt beschouwd, is het belangrijk op te merken dat de relatie tussen HDL en hartgezondheid complex is. Niet alleen de hoeveelheid HDL, maar ook de functionaliteit ervan is van belang. Bovendien kunnen andere factoren, zoals genetica, levensstijl en de aanwezigheid van andere risicofactoren, ook de impact van HDL op hart- en vaatziekten beïnvloeden.

Triglyceriden

Triglyceriden zijn een type vet (lipide) dat in je bloed voorkomt. Ze spelen een essentiële rol in het lichaam als energiebron en als opslagvorm van energie.

Triglyceriden komen uit twee hoofdbronnen: voedsel en de lever. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vetten, zoals boter, oliën en dierlijke producten, bevatten triglyceriden. Daarnaast kan de lever overtollige calorieën, vooral uit suikers en alcohol, omzetten in triglyceriden.
Hoewel triglyceriden essentieel zijn voor het lichaam, kunnen hoge niveaus in het bloed gezondheidsproblemen veroorzaken. Hypertriglyceridemie, of hoge triglycerideniveaus, wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, pancreatitis en andere metabole aandoeningen.

De triglyceride-HDL-ratio is een belangrijke biomarker die gebruikt wordt om het risico op hart- en vaatziekten te beoordelen. Deze ratio vergelijkt de hoeveelheid triglyceriden in het bloed met de hoeveelheid HDL-cholesterol. Een hoge triglyceride-HDL-ratio wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Het carnivoor dieet zorgt vaak voor verlaagde triglycerideniveaus. Dit komt doordat er geen koolhydraten worden geconsumeerd. Een hoge inname van koolhydraten, vooral suikers en geraffineerde koolhydraten, draagt bij aan hogere triglycerideniveaus.

Door de mogelijke verlaging van triglyceriden en verhoging van HDL-cholesterol kan de triglyceride-HDL-ratio verbeteren bij mensen die een carnivoordieet volgen. Een lagere ratio wordt over het algemeen als gunstig beschouwd en kan wijzen op een lager risico op hart- en vaatziekten.

Conclusie

Al met al is het bij cholesterol dus van belang om niet alleen naar de waardes van je LDL-cholesterol te kijken, maar ook naar de triglyceriden-HDL ratio en de hoeveelheid geoxideerd LDL in het bloed in de context en als onderdeel van een breder cardiovasculair risicoprofiel. Daarnaast is altijd raadzaam om met een zorgverlener te overleggen voor een uitgebreide beoordeling van het cardiovasculaire risico.